Rybołów – skrajnie rzadki amator ryb
Rybołów jest jednym z bardziej fascynujących ptaków drapieżnych Polski. Po pierwsze ze względu na swoją interesującą biologię i specjalizację w polowaniu na ryby, po drugie ze względu na małą liczebność. Jest to ptak bardzo rzadki, w Polsce gniazduje ledwie kilkadziesiąt par. Co zrozumiałe, najłatwiej spotkać go nad rozległymi pojezierzami północno-wschodniej Polski. W reszcie kraju notowany jest niezwykle rzadko i raczej nieregularnie. Zwraca uwagę także jego wyjątkowe ubarwienie, z charakterystyczną czarną przepaską biegnącą przez jasne, żółte oko.
Rybołowy mają określone wymagania siedliskowe. Potrzebują nie tylko zbiorników wodnych, w których mogą polować na ryby, ale również rozległych kompleksów leśnych, w których zakładają gniazda. Zdecydowanie preferują sosny i to najlepiej stare, ponad stuletnie. Na drodze wyjątku rybołów zadowoli się też modrzewiem lub świerkiem, a nawet drzewem liściastym lub słupem energetycznym. Teren lęgowy może być oddalony od łowiska nawet o kilka kilometrów. Specyficzne wymagania siedliskowe sprawiają, że rybołów nie wszędzie może się zadomowić, a na terenach, na których już występuje, jest niezwykle wrażliwy na wszelkie zmiany w środowisku. Jest też ptakiem płochliwym, stąd wokół znanych gniazd wyznacza się specjalne strefy ochronne.
Specyficzne wymagania siedliskowe podyktowane są specyficzną dietą. Rybołowy, na co zresztą dobitnie wskazuje nazwa, specjalizują się w polowaniu na ryby. Polowanie jest dość widowiskowe. Ptak patroluje zbiornik lecąc dość nisko, a gdy dostrzeże ofiarę, rzuca się w wodę z wyciągniętymi pazurami. Rozpędzony, potrafi zanurzyć się nawet na głębokość metra. Nie pływa pod wodą, ale jego pióra są wodoodporne, a skrzydła kształtem przystosowane do podrywania się z powierzchni wody z obciążeniem w postaci pochwyconej w szpony ryby. Same szpony prezentują się zresztą bardzo efektownie i ułatwiają pochwycenie śliskiej zdobyczy.
Do lęgów rybołowy przestępują zwykle w kwietniu i rozpoczynają je widowiskowymi tokami, na które składają się powietrzne ewolucje na dużej wysokości. Najczęściej parze rybołowów udaje się odchować dwójkę piskląt – jeszcze w kwietniu samica składa zwykle 2-3 jaja i na zmianę z samcem wysiaduje przez nieco ponad miesiąc. Kolejne 2 miesiące młode spędzają w gnieździe, karmione przez rodziców. Również po opuszczeniu gniazda są jeszcze przez kilak tygodni dokarmiane.
Nie zobaczymy na terenach lęgowych rybołowa przez cały rok. Jest gatunkiem wędrownym. Pojawia się w kwietniu, odlatuje natomiast w sierpniu, na przelotach spotkać go można do października.
Rybołów jest ptakiem niezwykłym, rzadkim i wrażliwym na wszelkie zmiany w środowisku. Do przetrwania potrzebne mu są przede wszystkim stare, sosnowe lasy, ale także niezmącony pracami leśnymi i ruchem turystycznym spokój w rejonie gniazda. Niestety, ptaki te często giną w zderzeniach z liniami energetycznymi. Fakt, że żywią się rybami, nie nastraja do nich pozytywnie właścicieli stawów hodowlanych, którzy czasem nieuleganie odstrzeliwują rybołowy. Obecnie gatunek objęty jest ochroną prawną. Jednak bez odpowiednich siedlisk, trudno będzie mu zwiększać liczebność. Szkoda, bo jest to naprawdę piękny i ciekawy ptak drapieżny.